[kardelen]

Bunamanın başlamasının çoğu kez yaşla alakalı bir süreç olarak kabul edilip rehabilitasyon için müracaata gerek duyulmadığı ancak erken aşamada yakalanırsa bunamanın rehabilitasyona cevap veren bir hastalık olduğu bildirildi.

Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı Öğretim Azası Prof. Dr. Hatice Özyıldız Sonbahar, halk arasında bunama denilen "demans" ile ilgili bilgi verdi. Demansın, reaksiyonların yavaşlaması ve yakın belleğin bozulmasıyla başladığını vurgulayan Sonbahar, şöyle konuştu:

"Yeni bir bilgiyi öğrenmede bozulma, giderek daha önceki bilgiyi anımsama kabiliyetinde bozulma ilerler. Hareket becerininde bozulma, nesneleri tanımada güçlük, tasarılama ve işleri sıraya koymada bozulma gibi belirtiler gösterir. Hastalığın seyri sinsi ve yavaştır. Unutkanlık fazlalaşınca, mesela ocakta yanan yemeği unutup yakma, çocukların ismini karıştırma, her vakit yaptığı işleri yaparken sıraya koyamama ve becerememe gibi vaziyetler varsa mini mental testler teşhiste bize yardımcı olacaktır."

Dünya nüfusunun yaş vasatisi arttıkça demansın görülme oranının da arttığına dikkati çeken Sonbahar, "Bunamanın başlaması çoğu zaman yaşla alakalı bir süreç olarak kabul edilip tedavi için müracaata gerek duyulmamaktadır. Oysa ki tabiatı gereği erken devrede yakalanırsa tedaviye yanıt veren bir hastalıktır. Hastalıkta kullanılan tedavilerle hastalığın ilerlemesi durdurulabilir" diye konuştu.

"HASTALIĞI ERKEN AŞAMALARDA YAKALAMALI"

Bunamanın bir hayli tipinin içinde en sık görülen şeklinin "alzheimer" olduğunu anlatan Sonbahar, şöyle devam etti:

"Belirtiler genelde bir hayli kişinin gözünden kaçabilmektedir. Oysa ileri safhadaki bunama hastasına bakım vermek ve belirtilerine göre yardımcı olmanın dışında hastalık hesabına yapılabilecek rastgele bir şey daha yoktur. Hastalık erken safhada yakalanırsa ilerlemesi önlenmiş olur ve kişinin hayat kalitesinde fazla bozukluk olmadan tedbir alınmış olur. Bunama belirtilerinin olup olmadığını kontrol etmek için çeşitli testler uygulanmaktadır. Nasıl ki kanser korkusu ile insanlar zaman zaman tarama yaptırmaktalar, bunamadan şüphelendikleri vakit da bu kontrolleri yaptırmaları yararlı olacaktır. Hele ki aile öyküsü varsa kişiler daha duyarlı olmak zorundadır. Hastalığa karşı savunmak için de çeşitli tedbirler almak yararlı olacaktır."

"AYNADA YÜZÜNÜZÜ TANIYAMAYABİLİRSİNİZ"

Prof. Dr. Sonbahar, hastalığın ilk aşamalarında kişinin verimliliğinin azalmaya başladığını vurgulayarak, bunama belirtilerine ait şu bilgileri verdi:

"Daha önceki öyküleri iyi anımsamasına karşın yakın vakitte olan şeyleri hatırlamada güçlük oluşur. Kendi etrafında rahatken yabancı mekanlarda mesele yaşamaya başlar. Uyku, alaka, temizlik alışkanlıkları, duygu vaziyeti değişmeye başlar. Orta safhaya gelindiğinde hastanın hane dışındaki hayatı azalmaya başlamıştır. Okuma, yazma, manaya bozulmaya başlar. Yavaş yavaş kaşık çatal tutmasından tutun düğmelerini kapamaya kadar el hareketlerinde bozulmalar olabilir. Uyku uyanıklık vakitleri bozulmuştur. Konuşmada, isim bulmada zorluklar başlayabilir. Son safhada ise aynada kendi yüzünü tanımayacak hale gelebilir. Giyinmek, yıkanmak, yemek yemek gibi günlük işlevler dahi tek başına yapılamamaktadır. Hayaller görme, kendiliğinden konuşma, yakınlarını tanımama vardır. Bunama oluştuktan sonra beyinde felaket başladığı için çözümü yoktur. Kullanılan rehabilitasyonlar ancak ilerlemesini durdurmaktadır."