[kardelen]

[kardelen]

[mavi]

Tesekkurler

[kardelen]

[kardelen]

[kardelen]

Berât
IV. Mehmed Dönemi h. Evâsıt-ı Za.1072 / m. Haziran-Temmuz 1662
Konusu
İstanbul'da, Mahmutpaşa ve Arabacılar civârında, bazı mülk ve dükkânların vakfedilmek üzere, Vâlide Sultan'a mülk olarak verildiğine dâir.
Yazı Çeşidi
Berât, celî dîvânî hat ile yazılmıştır. 12 satırdır
Tuğrası ve Tezyinatı
Altınla çekilen tuğra, siyah tahrîrlidir. İç beyze, penbe üzerine kırmızı renkte negatif karanfillerle tezyîn edilmiştir. Karanfiller, bahçede topraktan çıkmış şekildedir. (Kara Memi üslûbu) Dış beyze, Haliç işi bir kompozisyon ile bezenmiştir. Zülfe ve tuğ araları, açık renk zemîne, koyu renk negatif yapraklarla, hançer boşluğu ise, penbe üzerine, bağımsız bulut motifleriyle tezyîn edilmiştir. Tuğların üzerindeki selvi formunun içi, mavi ve kırmızı renkte negatif çiçeklerden oluşan simetrik bir kompozisyon ve iç içe geçmiş kapalı formlarla tezyîn edilmiştir. Kapalı form, tahrîrli sıvama altındır. Desenin çevresine ve tuğranın üst sınırlarına, mavi-kırmızı negatif yapraklar yapılmıştır. Hatt-ı hümâyûn kısmındaki dâirenin ve yarım dâirelerin bordürü, üç iplik rûmîden müteşekkildir. Yarım dâirelerdeki klâsik tezhîb, üç iplik rûmî, agraf ve hatâî motiflerinden müteşekkildir. Büyük dâiredeki klâsik tezhîb, ¼ simetrik olup kapalı form, hatâî hattı ve rûmî hattından müteşekkildir. Siyah mürekkebli yazının harflerinin üzeri, altın noktalarla bezenmiştir. Satır araları, altın noktalıdır. Yazıda, siyah ve altın mürekkeb kullanılmıştır.
Gördüğü İşlem
1-Berâtın sol üst tarafında, Pâdişâh'ın el yazısıyla yazılmış, "Emrim mûcebince amel oluna, kimse müdâhele etmeyeler.", ibâresi yer almaktadır. 2-Sol alt köşede, berâtın yazıldığı yerin kaydı vardır.




Berât
II. Mahmûd Dönemi h. Evâil-i Z.1253 / m. Şubat-Mart 1838
Konusu
İstanbul'da ikâmet ederek, İran, Hindistan ve Avrupa ticâretiyle uğraşan Yorgi Aleksi oğlunun; imtiyâzları, taşıyacağı mallar, gümrük tarifeleri, terekelerinin taksimi, muhâkeme edilmesi ve sorumluluklarına dâir.
Yazı Çeşidi
Berâtın ilk satırı, celî dîvânî, diğer satırlar, dîvânî hat ile yazılmıştır. 35 satırdır.
Tuğrası ve Tezyinatı
Altınla çekilen tuğra, siyah tahrîrlidir. Tuğranın solunda İstanbul lâlesi, sağında gül dalı, üst kısmında Osmanlı Arması, en üstte de iki hilal arasında bir yıldız görünmektedir. Tezyînâtta altının yanında gümüş de kullanılmıştır. Yazıda, kırmızı ve siyah mürekkeb kullanılmıştır.
Gördüğü İşlem
Sol alt köşede, berâtın yazıldığı yerin kaydı vardır.





Fermân
II. Mahmûd Dönemi h. 06.04.1235 / m. 22.01.1820
Konusu
Üsküdar'da, Ayazma Sarayı'nın iç tarafında yer alan, Sultan III. Ahmed Kütüphânesi Vakfı'na ait basmahânelerde çalışan esnafın uymaları gereken şartlara dâir.
Yazı Çeşidi
Fermânda, dîvânî hat kullanılmıştır. Sağ taraftaki derkenârda, siyâkat hattı mevcuttur. 46 satırdır.
Tuğrası ve Tezyinatı
Tuğra, önce kırmızı mürekkeble çekilip altın ile doldurulmuştur. Siyah tahrîrlidir. Boşluklarına, açık renk zemîn üzerine, aynı rengin koyusuyla renkli halkârî yapılmıştır. Tuğların üzeri, barok bir çerçeve ile kapatılmıştır. Tuğranın üstündeki üçgen formun zemîni ve fermânın bordürü halkâr ile bezenmiştir. Tuğranın üst tarafındaki şemselere ve solundaki mekik formuna yapılmış natüralist çiçekler, zer-endûd üzerinedir. İğne Perdah yapılmıştır. Daha yukarıdaki şemselere ise klâsik tezhîb yapılmıştır. Alttaki şemsenin 1/2 simetrik kompozisyonu, kapalı form, agraf ve hatâî hattından, üstteki şemsenin 1/4 simetrik, kompozisyonu ise hatâî hattından müteşekkildir. Tezyînâtın kalan diğer kısımları (Köşebendler, buketler, hatt-ı hümâyûn çevresi, halkâr zemînin çevresi) Türk rokokosu üslûbundadır. Satır araları, altın noktalarla bezenmiştir. Yazıda, siyah mürekkeb kullanılmıştır.
Gördüğü İşlem
1-Tuğranın sağ üst tarafında, Pâdişâh'ın el yazısı ile yazılmış "Mûcebince amel oluna.", (Gereği yapılsın.) ibâresi yer almaktadır. 2-Berâtın sağ tarafında, Haremeyn Muhasebesi'nden çıkarılmış bir derkenâr mevcuttur. 3-Sol alt köşede, fermânın yazıldığı yerin kaydı vardır.

[kardelen]

Fermân
II. Mehmed Dönemi h. 07.06.882 / m. 16.09.1477
Konusu
Gelibolu İskelesi'ni tutan Yahya, Baki ve ortaklarından, Gelibolu Burgazı erenlerinin üç aylık mevâcibleri için, on bir bin dört yüz on altı akçe tahsîl edilmesine dâir.
Yazı Çeşidi
Fermân, dîvânî hat ile yazılmıştır. 10 satırdır.
Tuğrası ve Tezyinatı
Tuğra, siyah mürekkeble çekilmiş olup, rıhlanmıştır. Yazıda, siyah mürekkeb kullanılmıştır.
Gördüğü İşlem
Sol alt köşede, fermânın yazıldığı yerin kaydı vardır.


Berât
I. Selîm Dönemi h. Evâil-i R. 918 / m. Haziran 1512
Konusu
Seyyid Muhammed oğlu Seyyid Ömer'in, öşr-i Şer'î'den ve her türlü resmî ve örfî vergiden muaf olduğuna dâir.
Yazı Çeşidi
Berâtın ilk satırı, celî dîvânî, diğer satırları ise dîvânî hat ile yazılmıştır. 10 satırdır.
Tuğrası ve Tezyinatı
Tuğra, siyah mürekkeble çekilmiş olup, rıhlanmıştır. Yazıda, siyah mürekkeb kullanılmıştır.
Gördüğü İşlem
Sol alt köşede, berâtın yazıldığı yerin kaydı vardır.







Fermân
II. Mahmûd Dönemi h. 12.02.1224 / m. 29.03.1809
Konusu
Premedi Kazâsı'na tâbi Boştine ve Laşova köyleri ahâlîsinden çarıkçılık ve kayışçılık yapan esnâfın, kendilerine tahsîs edilen mahallerde satış yapmaları, sanatlarını icrâ etmeleri ve birbirlerinin yerlerine müdâhele etmemelerine dâir.
Yazı Çeşidi
Fermân, dîvânî hat ile yazılmıştır. Fermânın sağ tarafında, siyâkat hat ile yazılmış küçük bir derkenâr vardır. 31 satırdır.
Tuğrası ve Tezyinatı
Tuğra, altınla çekilmiştir ve siyah tahrîrlidir. Boşlukları, renkli zemîn üzerine negatif motiflerle süslenmiştir. Tuğranın üst kısmındaki halkârî bezeme, dendanlı, köşeli bir gümüş çerçeveye alınmıştır. Çerçevenin muhtelif yerlerine, yaprak ve tanımlanamayan üst üste yuvarlak motifler yapılmıştır. En üste ise katmerli iri bir hatâî goncası oturtulmuştur. Tuğların solunda agraf, rûmî hattı ve hatâî hattından müteşekkil bir kompozisyon yer almıştır. Üst kısmındaki, madalyona benzeyen sekizgen şemsenin ortasında, gümüş zemîn üzerine yapılmış natüralist çiçekler görülmektedir. Çevresindeki ¼ ölçüsündeki klâsik tezhîb, hatâî hattı, kapalı form ve agrafdan müteşekkildir. Şemsenin her iki tarafında, yine gümüş zemîn üzerinde lâleler görülmektedir. En üstteki şemsedeki simetrik klâsik tezhîb ise, kapalı form ve hatâî hattından müteşekkildir. Tuğranın hemen sağında yer alan hatt-ı hümâyûnun çevresi altın dendanlı çerçeveye alınıp, etrafı klâsik tezhîble tezyîn edilmiştir. Alınlık kısmı da yine, kapalı form ve hatâî hattından oluşan klâsik tezhîble tezyîn edilmiş olup, üst kısmı renkli tığlarla bezenmiştir. Formun etrafı bir pervâz ve kalın altın çerçeve ile çevrilmiş olup üst kısmı altın kontürle kapatılmıştır. Formun her iki yanında, natüralist çiçek buketi mevcuttur. Yazıda, siyah mürekkeb kullanılmıştır.
Gördüğü İşlem
1-Tuğranın sağ üst tarafında, Pâdişâh'ın el yazısı ile yazılmış "Mûcebince amel oluna.", (Gereği yapılsın.) ibâresi yer almaktadır. 2-Sol alt köşede, fermânın yazıldığı yerin kaydı vardır


Berât
II. Süleyman Dönemi h. 11.10.1099 / m. 09.08.1688
Konusu
Mustafa'nın ölümüyle boşalan, Kars Sancağı'na tâbi Mordenskaya Nâhiyesi'ndeki Maksûd-ı Hak Köyü'ndeki tîmârın Mehmed'e verilmesine dâir.
Yazı Çeşidi
Berât, celî dîvânî hattı ile yazılmıştır. Üst taraftaki derkenâr dîvânî, yedinci satır arasında yer alan tîmâr kaydı, siyâkât hattı ile yazılmıştır. 8 satırdır.
Tuğrası ve Tezyinatı
Kırmızı mürekkeb ile çekilen tuğra, altınla doldurulmuştur. Beyzelerine ve tuğların üzerindeki tepelik formuna, basit bir Haliç işi çalışılmıştır. Altın ile yapılan hattın motifleri, lekeler halindedir. Tepeliğin etrafına ve tuğranın üst kenarlarına, basit tığlar yapılmıştır. Yazıda, kırmızı (lâl) ve siyah mürekkeb kullanılmıştır.
Gördüğü İşlem
1-Berâtın üst tarafındaki derkenârda, Sadrâzam'ın buyruldusu, sahı ve dîvân işâreti bulunmaktadır. 2-Berâtın yedinci satırında, Defterhâne'den çıkarılmış tîmâr kaydı yer almaktadır. 3-Sol alt köşede, berâtın yazıldığı yerin kaydı vardır.

[kardelen]

I. Abdülhamit döneminde yazılmış bir ferman; Dîvânî hat ile yazılmış.


II. Süleyman dönemindeki bir Berât. Celî Dîvânî ile yazılmış


Yine I. Abdülhamit döneminden bir berât. Dîvânî hat ile yazılmış, yazısından daha çok süslemesi dikkat çekiyor bence

Ferman ve Berâtlere dair şöyle bir bilgiyi de ekleyeyim, o asırlarda fermanların altına imza atmak meşhur değilmiş, hangi hattatların elinden çıktığı da bilinemiyor işbu sebeple.








Ayasofya vakfı ile ilgili bir ferman

[kardelen]

[kardelen]

[kardelen]