Sol arka planda ise Osmanlılar tarafından Kabe’nin korunması için yaptırılan ve geçtiğimiz yıllarda yıktırılarak otel yapılan Ecyad Kalesi gözükmektedir. Bugün bu manzaradan eser kalmayan Kabe ve çevresinin eski günlerini göstermesi bakımında bu tablo ayrıca bir tarihi belge niteliğindedir. Tablonun üzerinde yer alan bir camlı çerçeve onu daha korunaklı bir halde muhafaza etmiştir. Bu çerçevenin üzerinde sırasıyla sağdan sola doğru :
Âl-i İmrân suresinin 37. 39. ve 96.-97. ayetlerinden bölümler yazılıdır.18
Tablonun sol alt köşesinde ressamı tarafından talik hatla Meşihât-i Ulyâ Mektûbî Kalemi Hulefâsından Mimarzâde [h.] 1321 [m. 1903] yazılıdır ve imzası yer almaktadır. Fatih Camii’ndeki tabloda da aynı tarzda bir tarih yazısı mevcuttur.
Mimarzade’nin günümüze ulaşan tabloları çeşitli müzayede firmalarının kataloglarında yer almaktadır. Bunlardan birincisi Ada’da Gezinti isimli 61×37 cm, h. 1332 (m.1913), tual üzerine yağlıboya Arap harfleriyle Mehmed Mimarzade imzalı tablodur.19
Diğer tablo da yine müzayede kataloglarından tespit edilmiştir. Katalogda Ayasofya Camii denmesine rağmen bakıldığında hemen Süleymaniye Camii olduğu anlaşılan tablo verilen bilgilere göre 90×117 cm ölçülerindedir. Tual üzerine yağlı boya yapılan resim de diğeri gibi Arap harfleriyle imzalıdır. H. 1322 [ m. 1904] tarihini taşımaktadır.20
Mimarzade Mehmed Ali Bey’in mevcut eserlerinden başka hat levhalarının, tezhip örneklerinin ve tablolarının gün yüzüne çıkarılmasını, var olan örneklerinin de korunarak gelecek nesillere aktarılmasını ve hayatına dair bildiğimiz sınırlı bilgilerin toplanarak monografi tarzında bir çalışmanın yapılmasını temenni ediyoruz.
Cumhurbaşkanımız Abdullah Gül Beyefendi’nin ve refikaları Hayrünnisa Gül Hanımefendi’nin bu çalışma ile kültür hayatımıza yaptığı eşsiz katkıların diğer devlet kurumları ve özel kurumlar tarafından da sürdürülmesini dileriz. Yapılan bu güzel çalışmalar merhumun ruhunun şad edecektir.
Mimarzade’nin hayatı ve eserleri konusunda emeği geçen tüm şahıslara şükranlarımızı sunarken biz de umarız az da olsa bir katkı sağlayabilmişizdir.
Mimarzade Mehmed Ali Bey’in Beyânü’l-Hak’taki Yazıları
Urvetü’l-vuskâ I, Beyânü’l-hak, c. 1, s. 8, 28 Şevval 1326-10 Teşrinisani 1324, sy. 164-166. / Urvetü’l-vuskâ II, Beyânü’l-hak, c. 1, s. 9, 6 Zilkade 1326-17 Teşrinisani 1324, sy. 188-189. / Urvetü’l-vuskâ III, Beyânü’l-hak, c. 1, s. 12, 28 Zilkade 1326-8 Kanunıevvel 1324, sy. 253-256. / Urvetü’l-vuskâ IV, Beyânü’l-hak, c. 1, s. 14, 11 Zilhicce 1326-22 Kanunıevvel 1324, sy. 310-312. / Urvetü’l-vuskâ V, Beyânü’l-hak, c. 1, s. 16, 25 Zilhicce 1326-5 Kanunısanisani 1324, sy. 346-347. / Urvetü’l-vuskâ VI, Beyânü’l-hak, c. 1, s. 20, 23 Muharrem 1327-2 Şubat 1324, sy. 452-453. / Umdetü’l-îkân, Beyânü’l-hak, c. 1, s. 21, 30 Muharrem 1327-9 Şubat 1324, sy. 480-481. / Saadet-i Mü’temine, Beyânü’l-hak, c. 1, s. 22, 8 Safer 1327-16 Şubat 1324, sy. 500-502. / Tayin-i Meslek, Beyânü’l-hak, c. 2, s. 31, 9 Cemaziyelahir 1327-15 Haziran 1325, sy. 727-729. / Akide-i Meşveret, Beyânü’l-hak, c. 2, s. 33, 23 Cemaziyelahir 1327-29 Haziran 1325, sy. 777-779. / İlm, Cehalet, Beyânü’l-hak, c. 2, s. 33, 23 Cemaziyelahir 1327-29 Haziran 1325, sy. 783-784. / Kabir, Beyânü’l-hak, c. 2, s. 37, 23 Recep 1327-27 Temmuz 1325, sy. 857-858. / Bülbüle, Beyânü’l-hak, c. 2, s. 38, 30 Recep 1327-3 Ağustos 1325, sy. 871-872. / Akıl İçin, Beyânü’l-hak, c.3, s. 90, 24 Zilhicce 1328-13 Kanunıevvel 1326, sy. 1696-1699.
1) Beşir Ayvazoğlu, “Çankaya Köşkü Resim Koleksiyonundaki Tablolar Restore Ediliyor/Unutulmuş Bir Ressam Gün Işığına Çıkarıldı”, Türk Edebiyatı, sy. 480, Ekim 2013, s. 68-72. 2) Fatih Tığlı, Fotoğraflarıyla İbnülemin ve Çevresi (basılmamış tebliğ), Zevalde Kemâl İbnülemin Mahmut Kemal İnal Sempozyumu, İstanbul Belediyesi Kültür İşleri Daire Başkanlığı, 29 Mayıs 2010 Cumartesi, Tarık Zafer Tunaya Kültür Merkezi, İstanbul. 3) Ebulûla Mardin, Huzur Dersleri, (haz.: İsmet Sungurbey), c. 3, İstanbul 1958, s. 825-827. 4) Üstad Ali Ulvi Kurucu Hatıralar, (haz.: M. Ertuğrul Düzdağ), c. 2, Kaynak Yayınları, İstanbul 2007, s. 48-49. 5) a. e., s. 78-79. 6) M. Uğur Derman, “Hattat Hulûsi Efendi”, Ömrümün Bereketi I, Kubbealtı, İstanbul 2011, s. 207-208. 7) İbnülemin Mahmud Kemal İnal, Son Hattatlar, Maarif Vekaleti, İstanbul 1955, s. 577; Son Hattatlar’ın II. baskısında sehven 1949 yazılmıştır, oysaki İbnülemin’in veliahd Prenses Mehmed Ali Tevfik tarafından müze kurması için daveti üzerine Mısır’a gidiş tarihi 29 Aralık 1939, dönüş tarihi 19 Şubat 1940’dır. Bu ziyaretinde dostu olan Mustafa Sabri Efendi ile de görüşmüştür. İbnülemin Mahmut Kemal İnal, Son Hattatlar, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul 1970, s. 582.
Üstad Ali Ulvi Kurucu Hatıralar, s. 90. 9) M. Ertuğrul Düzdağ, İkinci Meşrutiyetin İlk Ayları ve 31 Mart Olayı İçin Bir Yakın Tarih Belgesi Volkan Gazetesi, İz Yayıncılık, İstanbul 1992, s. 106-107. 10) a. e., s. 312-133. 11) Muhittin Serin, Hattat Aziz Efendi, Kubbealtı Neşriyatı, İstanbul 1999, s. 49. 12) İ. Aydın Yüksel, Bolu Yıldırım Beyazid Külliyesi, Kültür Bakanlığı Yayınları, İstanbul 1993, s. 21-27. 13) Onları rükûya varırken, secde ederken görürsün. Kur’ân-ı Kerîm ve Açıklamalı Meâli, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 2006, s. 514. 14) Muhammed Reşad ve diğerleri, Emin Saraç Hoca ile Geçmişe Dair, İnkişaf Dergisi, sy. 4, Ekim-Kasım 2005, s. 106-111. (Mülakatın künyesini gönderen Mahmut Sami Güçlü’ye teşekkür ederim.) 15) Mülakatı yapanlar tarafından parantez içinde ? işareti konularak yazılan ibare Mimarzade olacak. (F.T.) 16) M. Zekâi Konrapa, Bolu Tarihi, Bolu Vilayet Matbaası, Bolu 1964, s. 583. 17) Yağlı boya tablonun fotoğrafının çekimi için yardımlarını esirgemeyen Sultanahmet Camii Koruma ve İhya Derneğine teşekkür ederim. 18) Kur’ân-ı Kerîm ve Açıklamalı Meâli, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 2006, s. 53-54, 61. 19) Alif Art, 19 Aralık 2010 Osmanlı&Karma Sanat Eserleri, Özel Koleksiyonlar Müzayedesi Katalogu, s. 269.
http://www.alifart.com/pPages/pAlifart.aspx?pmID=15&lang=TR§ion=8 (26.11.2013 tarihinde 11:46’da yapılan erişim). 20) Alif Art, 13 Aralık 2009 Osmanlı&Karma Sanat Eserleri, Modern/Çağdaş Sanat Eserleri Müzayedesi Katalogu, s. 256.
http://www.alifart.com/pPages/pAlifart.aspx?pmID=15&lang=TR§ion=4&aucID=453&sanID=3421&katID=0 (26.11.2013 tarihinde 11:48’da yapılan erişim).
alıntı